Nevermind release party, 09/16/91, Beehive Records. Photo: Jonh Leach
Nevermind release party, 09/16/91, Beehive Records. Photo: Jonh Leach

“Yet here we are, 30 years after Nevermind, and we’re still talking about it”. The oral history of Nirvana.

Polish version below / Polska wersja niżej

It has been 30 years since one of the most important albums in the history of music was released to the market. This record changed everything. It changed the music scene – both locally and globally. It changed Seattle.  It changed music television and it changed even fashion. It influenced pop culture. And it influenced the lives of many people, not only the “Generation X”, but also the next ones. It was the trigger of the great explosion, the beginning of – the last, so far  – rock‘n’roll revolution. And eventually, it was also the beginning of the end…

Nirvana’s Nevermind. It’s probably one of the most frequently described albums in the last three decades, all over the world. What can be said here that hasn’t been said before? On the one hand, it may seem that nothing new could be added to the story. On the other hand, the topic is still inexhaustible. It all depends on whom we ask about it. I decided to turn to people who experienced Nirvana’s rise –  both pre and post Nevermind era  –  personally. People who were lucky to see them live in the late ‘80s,  in 1991, and later. People who watched the whole “Seattle’s fever” standing in front rows.

Matthew B. Ward and Karl Braun used to live in Seattle and attend many of the local shows. Today they are the admins of PNW Music Archives Group  – an amazing virtual space where all the rich history of the local artists acts – from Sonics, Hendrix, Heart, DOA, Wipers, YFF, Green River, Screaming Trees, Nirvana, Seven Year Bitch, Sir Mix-a-Lot, Death Cab for Cutie – is documented. The PNW Music Archives group is public, and pictures, flyers, audio, video links and comments can be viewed at anytime. Membership, however, is monitored to keep post quality high. What needs to be noted here is that  administrators are not seeking higher membership, unless prospective members can contribute personal items or informed commentary.

Brian Taylor was born and raised in Seattle. Today he is a painter. You can check his works on BLT Industries social media channels. Back in the day, he attended a lot of local shows, both as a musician and as a fan. He was a bass player in the local Unearth band (please note – a local, Seattle group, not the metal band from New England). Unearth was working from 1989 to 1994. They only released one  album and two singles. They were also on a 7 inch compilation called Things That Are Heavy with three other Seattle bands – Stymie, Bone Cellar and Sleep Capsule. Everything they released was recorded by Jack Endino in the same building as Nirvana’s Bleach.

John Leach moved to Seattle one month after his 18th birthday, in late summer 1989.  He made a lot of connections and friends in the local music scene very quickly. Thanks to that, this budding photographer, shortly thereafter became the head photographer for a new local month music paper called HYPE Magazine. This gave him access to just about any show and venue in the area and allowed him to see and photograph numerous local and national acts.

Nathan Carson back in the early ‘90s attended a few of Nirvana’s shows in Oregon, the state where he comes from. Today he is a writer and a musician. He’s a co-founder and drummer of the doom metal band Witch Mountain, host of the FM radio show The Heavy Metal Sewïng Cïrcle, and the owner of the boutique music booking agency Nanotear.

All of them experienced that phenomenal era in person. They are the audience, the fans, the PNW music lovers, the local (at that time) citizens. And – as it turns out – they are also simply just great guys.

This is their oral history of Nirvana.                           

NIRVANA LIVE, ROUND ONE – THE BEGINNING

Matthew: I first heard Nirvana in fall 1988 when they opened for the Butthole Surfers at Union Station in Seattle.  It was a weird, chaotic concert, and I didn’t remember the Nirvana set much besides the fact that they were loud and fairly powerful.  But the friends I went with (people with good musical taste) were saying ‘That band Nirvana was really good!’. So that made me think I should pay more attention to them. I saw them opening for the Canadian punk band DOA only about a month later, and that time I noticed them much more.  I went with the same people as before, and we talked to Krist in the stairwell of the venue, telling him that we saw them at the Union Station and that we were fans.  I got their setlist from that night and still have it to this day.

Karl: I saw Nirvana for the first time in February 1989. A while back, I was going down the rabbit hole of my punk rock days looking to see if there were any pics of me stage diving. In digging through my own collections, I found a few ticket stubs, some telephone pole posters, a couple set lists, some pics I took and one shot that a roommate took of me near the stage at a Nirvana concert on university campus from 30 years ago. In digging through the internet, I found a pretty cool Charles Peterson shot and I found myself just a few rows away from Kurt and Krist. Hoping that there were other photos, I was scouring Reddit and found a Hungarian website which had organized photos by concert date. Another Peterson pic stood out to me – there was someone raising their arm and flipping the band off. It struck me that was something I used to do and when I looked closer – the same people around me in the first photo are around the guy giving the finger. Did Peterson capture me flipping off Nirvana? I posted that photo and someone sent the pic below from a slightly different angle than the original and it’s clear that I’m the asshole giving the finger to Kurt. I contacted Peterson and he had always thought it was Kurt’s friend Dylan Carlson flipping Kurt off, but when he looked again, he realized that Carlson was next to where I was standing. That night 30 years ago, I grabbed set lists from Nirvana and two of the other bands. When I was digging through my collection, I found set lists from the two  bands who played after Nirvana at the 2/25/89 Hub Ballroom show (Skin Yard and The Fluid), but couldn’t find the Nirvana list – my fear is that I tossed it while cleaning out the garage. I wish I could say I remember every minute detail of the show, but the truth is that without the photos and the audio of the show, the memory  blends a bit in with another Nirvana show I attended that  they did on campus less than a year later. That show was memorable for Tad stage diving and me worried about being crushed, the famous British Knights diver and the chaos at the finale.

Nirvana – UW Seattle Hub Ballroom 2/25/89, original poster, Karl’s Braun private archives
Photo credit: Charles Peterson

Nathan: On August 23, 1990, I saw Nirvana for the first time. It was the summer between my junior and senior years of high school. I’d discovered Nirvana by hearing Bleach played in a tiny skateboard shop in the college town of Corvallis, Oregon. The music grabbed me immediately, and I inquired about it. The kid working at the counter told me that Happy Trails Records around the corner had a box of misprinted Bleach cassettes on sale for one dollar. That dollar was well spent and I listened to the album a hundred times. Nirvana was soon advertised to play an all ages venue in Portland as main support on Sonic Youth’s Goo tour. Another friend/clerk at that same record store offered to drive me 75 miles north to Portland, and she was even cool enough to stop in Salem to pick up my metal mentor friend Aron who I’d turned on to Nirvana that year as well. Lori rolled us up to the Melody Ballroom in her Peugeot, found parking, and started talking to a crowd out front full of what passed for hipsters in 1990. Aron and I wanted to see Nirvana, who had already started playing. We wandered into the lobby of the venue and asked the door person if we could check out the t-shirts. I bought one (still have it) and then, when no one was looking, we rushed past the gate and deep into the center of the crowd. That’s why I don’t have a ticket stub from that concert. We never paid! Though I was getting into Melvins around that same time, I didn’t realize until later that it was Dale Crover behind the kit at that show. As a fledgling drummer myself, I was blown away by his strength, tempo, and performance. Overall Nirvana were more powerful live than I could have hoped. They seemed so nihilistic, drinking whiskey from bottles on stage. Their riffs were massive, but there were none of the cliche heavy metal trappings that plagued hard rock throughout the 1980s. No hot leads, no spandex or hairspray; just leaden riffs played like cavemen. The room was summer hot and oversold by hundreds. We lost our minds when they played Negative Creep. They played one more song, then we filed out front to cool off. Poor Lori was a bit older and had come to see Sonic Youth. But for any of us to re-enter at that point meant paying the cover charge (which I think was something like $11). Aron and I were not yet familiar with Sonic Youth, and Lori was all too ready to just throw in the towel and drive us back home. I will always regret missing what I’m certain was a mind blowing performance, and probably the best chance to see Sonic Youth at a transcendent moment. But the Nirvana show rocked me to the core so I think I can live with myself.

John: I first heard them after their Bleach album came out, friend of mine had it on cassette. But my first time seeing them live was one year later, on September 22, 1990 at the Motorsports Intl. Garage with the Melvins, Dwarves and The Derelicts. That show was pretty fucking awesome. I was friends with the guys in The Derelicts and they got me backstage in the VIP area, so I could watch the show between the stage and the barricade for the crowd. My biggest regret is that I didn’t take my camera with me that time.

Brian: I had some friends that were big Nirvana fans and I got familiar with the band thanks to them. I’m not sure where they heard of Nirvana because this was before Bleach was even released. I don’t know how many times I saw playing them live. I would guess around 10 times maybe? And I’m not sure where I saw them for the very first time.

NIRVANA LIVE, ROUND TWO  – PRE-NEVERMIND ERA

Matthew: I think I only saw Nirvana one more time though, at COCA in downtown Seattle in August 1989. I heard the Love Buzz single and then Bleach when it came out, and I loved their recordings.  I actually tried to see them at the HUB Ballroom in early 1990, but I was amazed that the show was sold-out—it used to be easy to see local bands.  I remember being at a party on Whidbey Island in late 1989, where someone was playing Bleach really loud on vinyl. I thought then: “This is our music. This is something really unique to the PNW.”

Brian: I saw them many times but there are some shows that made impact on me. One it was when they played in Tacoma (a town south of Seattle) at a club called Legends. This show was with the Melvins. On all the flyers the Melvins were billed as the headliners. We got to the show and discovered that the Buzz and company were playing before Nirvana. Being an enormous Melvins fan this sort of pissed me off. At this point this was the biggest venue I’d seen Nirvana at. I’ll never forget they opened with Blew (first track on Bleach) and when the band come in after the bass line I remember that place erupting. Within 10 seconds there were probably 20 people on stage diving into the crowd. That’s the moment I realized what a great live band they were. I would mention here the show at the Motorsports International Garage as well, the one where they played with the Melvins, Derelicts and others. Really great gig and I did something that I regret to this day. Kurt busted up a guitar that night. He threw the body of the guitar into the crowd and me and some other guy both had ahold of it. We wrestled about for a minute or two until I decided I didn’t want to get in a fight over this busted up guitar. Ugh.

Nathan: I saw Nirvana deliver again the following summer eve of June 20, 1991, at the same venue (Melody Ballroom). Dinosaur Jr headlined. This time I arrived early, with an advance ticket in hand. Again the show was oversold. Doug “Built To Spill” Martsch’s Treepeople went on first. They were fine. Nirvana opened with Polly. They announced from the stage that they had signed to Geffen Records, and many of us booed at the news. Regardless, they put on an incredible show. The centerpiece of that concert was an extended version of Love Buzz. Kurt climbed a very tall speaker stack, and let himself fall onto the crowd, who carried him around while the rhythm section (including new drummer Dave Grohl) jammed on. Kurt finally climbed back on stage and they concluded the song in epic fashion. It was really quite amazing, and sticks in my mind how hungry and energetic the band was when they were an opening act. I found Dinosaur Jr not to be my cup of tea that night, and left early. They were alternating between mellow jangly riffs, and ear shattering distorted feedback. I had trouble parsing any actual music between those extremes. As I filed out of the Ballroom, Novoselic and Grohl were standing by the exit, passing out handbills to a Nirvana Afterparty. I still have the handbill, though I did not attend. I thought of talking to the band since they were so accessible, but they were busy chatting up two women in fishnet stockings, so I decided not to get in the way.

John: I was lucky enough to see Nirvana perform a hand full of times, once in Vancouver, BC Canada and the other times in Seattle, but I only photographed them twice, unfortunately. I saw them at the infamous Motorsports Garage show, the April 17th 1991 all-ages show at the Ok Hotel, where they performed Smells Like Teen Spirit live for the first time and then on September 16th 1991 at Beehive Records in-store show for the release of Nevermind.

NIRVANA – APRIL 17th 1991, OK HOTEL, SEATTLE. ALL-AGES SHOW.

John: I remember those shows extremely well. The Ok Hotel show was all ages and Seattle was just starting to get noticed for the music. There were “older” record company executives there in suits and that was really weird. The place was absolutely packed and it was extremely difficult to get any good photos. I spent the whole time behind Kurt by his amp……and you can see me in the videos of the show posted on YouTube. The Beehive Records was a fun show as it was in a local record store right on the floor with no stage. Again, the place was absolutely packed! I could definitely tell that Kurt was overwhelmed with all the attention. And again, you can see me in the videos of that show with my baseball hat on backwards, Butthole Surfers t-shirt and taking photos.   

Brian: The OK Hotel was located about a block off the waterfront of Puget Sound in downtown (Pioneer Square) Seattle. Across a street from the OK was a pier on the water (Pier 48) and on that same night Alice In Chains were being filmed for what would be the live scenes for the movie Singles. That was sort of  the bigger buzz around town. At this point Nirvana was a very popular local band but to be honest, to me it was really just another show. At this point in my life I was 22 and I would probably go to 4 or 5 shows a week as well as play shows with my own band so this was really just kind of another night. Once Nirvana started playing that night you could tell something was changing. (I’m not positive but this may have been the first time I saw them with Dave on drums). The crowd was nuts. The band was tighter and seemed like they got a bit more professional or maybe serious. I went to this show with about 4 friends and when we all met up afterwards we were all equally blown away by what we just saw.

John: The night at the Ok Hotel was the one, where they played Smells Like Teen Spirit for the first time live. I remember it just as another song in their set list. I was kind of disappointed with it actually. But looking back, I would say that in such a small venue it definitely sounded better than the Nevermind version.

Brian: What was my first impression about Smells Like Teen Spirit, when I heard it at the OK Hotel? Was there this kind of feeling that this song is going to be a breakthrough? 100%. When myself and my friends gathered outside the OK Hotel after the show Teen Spirit was our main focus. None of us could remember what Kurt called it before they played it so we would keep saying things like “That new song they played where he bends the note on guitar and says Hey” Again, we didn’t think this would be a #1 song we just thought it was so fucking great.

NEVERMIND

Brian: When Nevermind came out me and my friends listened to it constantly. I loved it. Every song was amazing. Today I still listen to these tracks but haven’t listened to the album front to back in some time. If any song comes on the radio I’ll listen to it and enjoy it but I don’t know how many years it’s been since I put on Smells Like Teen Spirit myself.

Nathan: By the fall of ’91 I was living in a college dorm in Eugene, OR. My roommate had purchased Metallica’s Enter Sandman cassette single. It was rapidly becoming clear to me that all of my favorite bands were signing to major labels and softening their sound for mass appeal. Though I’d been anticipating Nevermind, I was wary. I found a gold stamped promo LP for $5 in the new arrivals bin at House of Records in Eugene, probably one of the first thousand copies pressed. But thanks to my recent disappointment with Metallica’s Black Album, I decided not to trust a blind buy. I had the record store clerk put the record on the house system. People started crowding around asking if I was going to buy it. After hearing a few tracks, I turned up my nose and welcomed anyone to buy it who was willing to listen to that kind of sellout dreck. That’s a decision I have long regretted. Not only would it be an incredibly valuable album now, perhaps more importantly, I think if I’d actually owned Nevermind, I would have given it more of a chance to get under my skin. Instead I was in denial, and to a degree, I still am.

Matthew: In fall 1991, I took a long trip to Europe, North Africa and Turkey, and in Bodrum Turkey I met a young American guy from Washington DC.  He said “Oh, you’re from Seattle?  Have you heard the new Nirvana album?  They are going to be huge!:  I hadn’t heard the album because I was on the road, but I remember thinking “ Yeah, I really want to hear it, but there’s no way they’ll be huge.”  On the way back from the trip, I stayed with Johnny Sangster (a well-known Seattle musician and producer who was living in Denmark at the time), and he and his Danish friends were talking about Nevermind.  Again, one of the Danish guys said ‘They are going to be huge,’ but I just thought ‘No way!’  Of course, I got Nevermind and loved it.  I still think it has the best songs overall of their 3 albums.  I do remember hearing Smells Like Teen Spirit on the radio (of course!) before getting it, and while I liked the faster, more melodic style, I also thought the production was a bit generic.  I still wish they’d do a rawer remix of it.  But the songs and performance are essential, and the record stands up today.  I still look back in wonder though, at how wrong I had been about their chances of success.

Photo credit: John Leach

“NIRVANA IS GOING TO BE HUGE? NO WAY!”

John: I remember liking their music after hearing their Sub Pop singles and their album Bleach but didn’t think, for one bit, that they would become such a hit. I think everyone thought they would just be another popular underground band playing gigs in small to moderately sized venues.

Brian: I ended up buying Bleach when it came out. I liked it right away but wasn’t thinking they were any more special than other bands around at the time. As months past, I listened to it more and more and ended up really loving that album, but at that point I never thought they would be a major label band. I didn’t think they would be huge. I thought they might get to where the Melvins were at that point. Selling out mid-sized clubs, making a living at it but would never think they would have a #1 record or anything like that.

Nathan: Of course I had no idea that the semi-local cult band I was smitten with would become the sound of a generation. I was too young (16-18) and this was too unprecedented a phenomenon for most anyone to predict it. As an adult and lifer musician now, I’m happy for their success. But at the time, it really bothered me that so many people thought Nevermind was the debut, pronounced Nirvana “Ner-vawnw” instead of “Ner-vanna” like they sang it on Bleach. And then there was the fact that I had to get rid of all my flannel shirts, which were cheap and plentiful and warm when I was growing up. But then they became indicative of people who had just hopped onto a fashion trend. Instead of getting these shirts 12 for $1 at the thrift shops, now a used one was $4.99.

Matthew: I never, in a million years, expected Nirvana to become huge, and I was amazed when they did.  I was happy for them when they got signed to Geffen, but I never thought they would make it big.  I remember reading an interview with them in the last issue of Seattle’s Backlash magazine in early 1991, and they were mocking all of the Middle American support for the Gulf War.  I totally agreed with them on that, but I remember thinking ‘They are too weird and too honest to ever make it big.’  I agreed with the people who thought they might become like Sonic Youth—a fairly big underground band that might sell 100,000 copies of each album, but never a mainstream band.  I remember when the Sliver single came out, and I liked the new, more melodic and song-oriented direction, but I still didn’t think it would take them anywhere.  (on that topic, there is a letter from me in the January 1990 issue of The Rocket where I defend the band Pure Joy of accusations of trying to ‘sound like Nirvana,’ pointing out that Pure Joy had adopted a louder, more distorted sound before anyone had heard of Nirvana, and pointing out that Nirvana was becoming more melodic, so maybe Nirvana was being influenced by bands like Pure Joy).  So, I went back to Seattle towards the end of the year, and I was taking a ferry to Lopez Island where my parents live.  It was Friday, and I got a copy of The Seattle Times (or maybe it was the Seattle Post-Intelligencer) to look at the weekend entertainment section.  On the cover it said ‘Will Nirvana hit #1?’ I thought ‘#1 on the Northwest charts?’  I literally couldn’t comprehend that they might mean #1 on the Billboard charts.  So I opened up the section and it said something like ‘Michael Jackson’s Dangerous is still #1, but it looks like Nevermind will surpass it next week.’ I was absolutely amazed. I can still remember, sitting the table on the ferry, with my mouth wide open.  I felt like the whole world had turned upside-down.  I could not believe that one of these weird, cool little local bands was apparently going to have the best-selling record in the country.  I was absolutely delighted, but also shocked.  I had been into underground American music since the mid 80’s (not only Seattle bands), but I just felt like the kind of music I loved didn’t have a chance.  Despite all the shock, I can honestly say that I was thrilled that what I saw was good, honest and real music was actually popular, after a lot of bad mainstream music in the 80’s. 

The flyer of No More Wars anti-Gulf War benefit show on January 18, 1991 at the Evergreen State College Library 4300 in Olympia, Washington.

NIRVANA LIVE, ROUND THREE – POST-NEVERMIND ERA

Nathan: I saw them for the third (and last) time in October 1991 at the now-demolished Fox Theater in Portland. Local band Sprinkler went on first. The energetic support set from Mudhoney positively stole the show, though. Someone in the pit who wasn’t even looking at me connected their fist with my mouth. I landed three rows back in the seats on somebody’s lap with a bloody lip and a smile. The Nirvana performance that followed was dramatically weak compared to the other two I’d seen; there were ironic go-go dancers (a la Wham) and bubble machines. I get now that it was a self-effacing joke—a send-up of their success—but at the time I did not. I spent the whole show flipping them off and screaming “fuck you, corporate whores!” Overall, they seemed listless as headliners that night. It soured me from wanting to see them ever again. I could have seen them on In Utero tour, but passed on catching Nirvana in a 6,000 seat armory. A big mistake, since Kurt would be gone a few months later.

Brian: I went to the show on my birthday – on October 31 (1991) – at the Paramount, the one that they would later release. Live, Tonight, sold out. Was that what it was called? I forgot. It was an amazing show. Unfortunately, I believe that was the last time I saw them.

Karl:  Most Nirvana fans have seen Unplugged and Live at the Paramount concerts. While I have only seen the Unplugged show on YouTube, I was one of the lucky 2000 who bought tickets for the Halloween 1991 show at the Paramount. I bought two $10 tickets the day they went on sale at Cellophane Square Records and it was a good thing I got them when I did, as the going price outside the Paramount on the night of the show was eight times that (if anyone was selling).  Had they wanted to switch venues, they easily could have filled 10,000+ seats at the Seattle Center Coliseum that night. I had just graduated from the UW that summer and was slacking, delivering pizzas, trying to get enough money to travel overseas. The night of the show, my date and I hung out, had a few drinks across the street at the Cloud Room (top floor bar at the Camlin Hotel). We only caught the tail end of Bikini Kill, but I wanted to be there for Mudhoney. They were raw as always and we just hung back in our seats. During the break, we ran into some other friends who came down from their balcony seats and sat with us halfway back from the stage. Nirvana started with JDWMFAS before starting to crank it up. I was kind of torn, staying back with my date or going up to the stage. Dana saw that as well and she gave me the “go ahead and we’ll hook up later” signal. The pit area was already packed. With some shows at the Moore or Paramount, employees wouldn’t allow people to get out of their seats, but there was just no way to keep the surge back, so they just tried to keep people from climbing too high onto the stage. On stage, It was just Kurt, Chris, Dave, two go-go dancers (and a couple camera men filming the show). After finishing Drain You, they started School, which at the time was much better known by the audience than most anything on Nevermind).  I had just entered the open area and it was as crazy as you would expect. If you’ve seen the DVD from the show, you know that they were in top form. Security wasn’t too dickish. People would get lifted toward the stage and the bouncers would guide them away, as opposed to putting the hammer down. It was an incredible evening. That night they played songs from all their major albums.  Sweat drenched from the pit, I met back up with Dana and we left back home to the U district.  At the time the Paramount show was just another concert from one of the local bands, but in hindsight, it was something much more.  After seeing them play on the UW campus or small venue shows for a couple years, it was strange to see them now playing a headlining gig with everyone finally realizing just how special they were. While I saw them a year later at the Coliseum and also lucked out in watching an hour of their soundcheck for the Live and Loud 93 show at Pier 48, it just wasn’t the same. They were now an international phenomenon and not one of the local bands anymore. Less than six months after watching that soundcheck,  I was working when a co-worker told me Kurt had killed himself and it just felt like a quick hard punch to the stomach. My dad had died a few months before, and I took Kurt’s death a little harder than if it was just some other celebrity. I finally watched the Live at Paramount DVD, 25 years after seeing it live in person and I was blown away. That night serves as a testament about how they were before the pressure, fame and drugs took over. I couldn’t find myself in the crowd, but still have my ticket stub and my memories.

NIRVANA – EPILOGUE

Matthew: Unlike some other old Nirvana fans from the late 80’s, I never turned against them. I was totally confused and disgusted by how quickly the whole grunge boom became completely distorted, co-opted and commercialized, but I saw Nirvana as a band that had made it on their own terms, and respected them for it.

I actually became a bigger Nirvana fan in 1993. Partially that year because my friend Kim cut and dyed my hair in a way that led some people to mistake me for Kurt, which is bizarre because I look nothing like him. But I was also excited to hear that their next record would be produced by Steve Albini – it seemed that they were deliberately pushing back against the commercialization of grunge. And I loved In Utero when it came out: lines like ‘This is nothing to do with what you think, if you ever think at all’ struck me as an attack on the hype machine and an affirmation of the ideals of underground music. Those things made me identify with Kurt. To me, he represented someone who was determined to stay true to the original vision of the 80’s DIY counterculture. 

I ended up moving to Asia in fall 1993, mostly out of a sense of adventure, but partially because of disillusionment with how badly that the underground culture that I had been immersed in for years had been distorted. I had wanted a new counterculture to emerge and had celebrated Nevermind as an unlikely triumph, but how it turned out was very different from how I had imagined.

Hearing about Kurt’s death is something I will never forget. I was eating breakfast at a cafe in Chiangmai Thailand where I was living, and was chatting with a British woman who had sat down at my table. I had been reading the newspaper before she sat down, and as we were talking, I saw the article headline out of the corner of my eye, and everything just froze. I think I was unable to talk, and I remember her seeming surprised that the person she was talking to had suddenly completely changed his demeanor. I probably looked like I had seen a ghost. That poor woman probably thought she had said something really wrong to me.

In a way, seeing that headline was a strange mirror of when I saw the headline about Nevermind being poised to hit #1:  It was the second time that reading about Nirvana managed to shock me speechless. It was, of course, an extremely shocking and sad moment for Nirvana fans all over the world. I never blamed Kurt, as I knew he was in a lot of pain, but it still felt like a surrender to me, the end of a dream.

Yet here we are, 30 years after Nevermind, and we’re still talking about it, they way we’re still talking about Sgt. Peppers or Never Mind the Bullocks. Ultimately it seems to me that the impact of the album and Nirvana has ended up overshadowing even the shock of Kurt’s death. In the end, the music ended up being what we remember most.

Photo credit: John Leach

THE GREAT BOOM FOR GRUNGE AND SEATTLE – WHAT THE HELL HAVE HAPPENED HERE?!

Nathan: I think that ’80s pop had become so slick, overproduced, and keyboard-driven that it was natural people would gravitate toward a seemingly organic, homegrown, no-frills scene like Seattle grunge. The irony of course is that if major labels like A&M, DGC, Atlantic, and others weren’t involved, most people still would have never heard this music. I think TAD was one of the best bands from that time and place, but of course MTV wasn’t going to have as much luck marketing to them as they could with better looking bands like Soundgarden. 

John: I think it might be that Seattle is way up in the NW of the USA and not a lot of people visited the area, so it seemed pretty wild, foreign, undiscovered and maybe somehow by that fascinating to most people. In my opinion Jane’s Addiction started the alternative music explosion but people were tired of “LA Music” and Seattle had something grittier and different. There was definitely a “feeling” in the air during that period in the early 90’s. Then the world found out and things were never the same. But honestly…, the whole grunge thing was overplayed by everyone. Now it was fashionable to wear flannel shirts, ripped jeans and combat boots. Before it was just normal for everyone there as it was function before fashion and nobody had much money so we all shopped at thrift stores and bought used clothing. Now these clothes became much more expensive. Seattle had already gained a little momentum with Soundgarden, The Screaming Trees, The Accused, 7 Year Bitch and so many more in the alternative underground scene. The Seattle music scene had some major “ups” and even more major “downs” and I think it’s not surprising that it burned out so quickly. I moved to Austin, Texas, in 2011. I just visited Seattle again this past September, 2021, and the city feels strange. If it weren’t for my longtime friends there I’m not sure if I would have a reason to go back. Nevertheless, looking back during that time and what I was able to experience it gives me a feeling of excitement, sadness, gratefulness  and so many memories, it’s almost beyond description. In the end, I’m extremely happy with what I got to be a part of.

Brian: I was born and raised in Seattle. I was basically the same age as all the people in these bands. Washington was seen as a hick state. Bands didn’t tour through Seattle. Many here may have wanted to play guitar but no one never really thought they’d make a living at it, so none of these bands we’re trying to impress anyone other than their friends. They did what came from their hearts. There was no interference, no calculation. It was truly honest music that people could relate to. Why did it explode??? I believe because just before grunge broke everything in the music industry was fake as fuck. Hair metal being front and center. People wanted real music, honest music… and Seattle delivered it.


Minęło 30 lat, od kiedy na rynku ukazał się  – bezsprzecznie  – jeden z najważniejszych albumów w historii muzyki. Ta płyta zmieniła wszystko. Zmieniła scenę muzyczną, zarówno w wymiarze lokalnym, jak i ogólnoświatowym. Zmieniła Seattle. Zmieniła telewizję, a nawet modę. Wpłynęła na popkulturę. I wreszcie wpłynęła też na życie wielu ludzi, nie tylko przedstawicieli tzw. Pokolenia X, ale i kolejnych generacji. Była początkiem wielkiego boomu. Ostatnią – jak dotąd – rock’n’rollową rewolucją. I finalnie była też początkiem końca…

Nevermind Nirvany. To prawdopodobnie jeden z najczęściej opisywanych albumów na świecie, przynajmniej w ostatnich trzech dekadach. Czy można powiedzieć o nim coś, co nie zostało jeszcze powiedziane? Z jednej strony wydawać by się mogło, że nie da się już niczego nowego wnieść do tej historii, z drugiej strony jednak temat wciąż pozostaje niewyczerpany. Wszystko zależy od tego, kogo o to zapytamy. Ja postanowiłam zwrócić się do osób, które były naocznymi świadkami narodzin Nirvany i mogły obserwować grupę z bliska w obu okresach jej działalności – tak przed, jak i po Nevermind; ludzi, którzy mieli szczęście oglądać koncerty zespołu na żywo, zarówno pod koniec lat 80., w 1991 roku, jak i w kolejnych latach. Ludzi, którzy całą tę „gorączkę Seattle” mogli obserwować stojąc w pierwszych rzędach.

Matthew B. Ward i Karl Braun mieszkali w Seattle i w latach 80.—90. uczestniczyli w wielu miejscowych koncertach. Dziś są administratorami PNW Music Archives Group – niesamowitej, wirtualnej przestrzeni, w której dokumentowana jest cała, jakże bogata, koncertowa historia pochodzących z regionu Pacific North-West i reprezentujących wiele gatunków artystów – od Sonics, Jimiego Hendrixa, Heart, DOA, Wipers, YFF przez Green River, Screaming Trees, Nirvanę, Seven Year Bitch, po Sir Mix-a-Lot, Death Cab i Cutie. I jeszcze wielu, wielu innych. PNW Music Archives jest grupą publiczną i przeglądanie zdjęć, plakatów, ulotek, linków audio i wideo, jest ogólnodostępne. Członkostwo jednak jest ściśle monitorowane. Ma to na celu utrzymanie i zapewnienie jak najwyższej jakości pojawiających się na forum grupy treści.

Brian Taylor urodził się i wychował w Seattle. Dziś jest malarzem, jego prace można obejrzeć w mediach społecznościowych pod adresem BLT Industries. W okresie złotej ery grunge’u brał udział w wielu lokalnych koncertach, zarówno jako muzyk, jak i po prostu jako fan. Był basistą w miejscowym zespole Unearth (tu należy wyraźnie podkreślić, że chodzi o lokalną grupę z Seattle, a nie o metalową kapelę z Nowej Anglii o tej samej nazwie). Unearth działał w latach 1989—1994. Zespół wydał tylko jeden album i dwa single. Znalazł się jednak także na winylowej kompilacji zatytułowanej Things That Are Heavy z trzema innymi bandami z Seattle – Stymie, Bone Cellar i Sleep Capsule. Wszystko, co grupa wydała, zostało wyprodukowane przez Jacka Endino i nagrane w tym samym budynku, co Bleach Nirvany.

John Leach przeniósł się do Seattle miesiąc po swoich 18 urodzinach, późnym latem 1989 roku. Bardzo szybko nawiązał tu wiele znajomości i przyjaźni. Dzięki temu ten początkujący wówczas fotograf, już wkrótce został głównym fotografem nowego lokalnego muzycznego tytułu prasowego – HYPE Magazine. To dało mu nieograniczony dostęp do niemal każdego koncertu i klubu w okolicy oraz pozwoliło mu zobaczyć i uwiecznić na zdjęciach wiele wydarzeń, zarówno lokalnych, jak i tych o zasięgu ogólnokrajowym.

Nathan Carson na początku lat 90., jeszcze jako licealista, wziął udział w kilku koncertach grupy w Oregonie  – stanie, z którego pochodzi. Dziś jest pisarzem i muzykiem. Jest współzałożycielem i perkusistą doom metalowego zespołu Witch Mountain, gospodarzem programu radiowego The Heavy Metal Sewing Circle oraz właścicielem butikowej agencji bookingowej Nanotear.

Wszyscy osobiście, na własnej skórze, doświadczyli tej fenomenalnej, jedynej w swoim rodzaju epoki grunge’u. Jako (wówczas) mieszkańcy Seattle i regionu PNW byli jej częścią, stanowili jej publiczność. Są fanami i miłośnikami lokalnej sceny muzycznej. I – jak się okazuje – są też po prostu świetnymi gośćmi.

A to jest ich opowieść o Nirvanie.

Nirvana – UW Seattle Hub Ballroom 2/25/89, Karl Braun being caught while getting pushed back from the stage.
Photo credit: Chuck Robertson

NIRVANA LIVE, RUNDA PIERWSZA – POCZĄTEK

Matthew: Po raz pierwszy zobaczyłem i w ogóle usłyszałem Nirvanę jesienią 1988 roku w Union Station w Seattle, gdzie supportowali Butthole Surfers. To był dziwny, chaotyczny koncert i z setu Nirvany zapamiętałem niewiele, poza tym że byli głośni i dość energetyczni. Niemniej, znajomi, z którymi tam poszedłem (a są to ludzie o dobrym guście muzycznym), mówili po wszystkim: „Ten zespół Nirvana był naprawdę dobry!”. Pomyślałem wtedy, że powinienem bliżej im się przyjrzeć. Zaledwie miesiąc później miałem okazję zobaczyć ich ponownie, otwierali koncert kanadyjskiego, punkowego zespołu DOA. Tym razem zwróciłem na nich większą uwagę. Na koncert ten wybrałem się zresztą z tą samą grupą przyjaciół. Na schodach przed klubem spotkaliśmy Krista. Powiedzieliśmy mu, że widzieliśmy ich w Union Station i że jesteśmy fanami. Zdobyłem ich setlistę z tego wieczoru i mam ją po dziś dzień.

Karl: Po raz pierwszy zobaczyłem Nirvanę w lutym 1989 roku. Jakiś czas temu zagłębiałem się we wspomnieniach swoich dawnych, punkrockowych czasów i byłem ciekawy, czy znajdę siebie na jakichś starych zdjęciach z koncertów. Przekopując się przez archiwa moich własnych kolekcji, znalazłem kilka biletów, trochę ulotek i plakatów pozrywanych ze słupów telefonicznych, parę setlist, kilka zdjęć, które zrobiłem i jedną fotografię, którą zrobiła mi moja współlokatorka na koncercie Nirvany na kampusie uniwersyteckim, jakieś 30 lat temu. Przekopując się przez Internet wpadłem na całkiem fajne zdjęcie autorstwa Charlesa Petersona, na którym znalazłem siebie stojącego zaledwie kilka rzędów od Kurta i Krista. Mając nadzieję, że są jeszcze inne fotki z tego samego gigu, postanowiłem przeszukać Reddit. Odkryłem pewną węgierską stronę internetową, która organizowała materiały z koncertów według dat i miejsca. Kolejne zdjęcie Petersona przykuło moją uwagę – ktoś podnosi na nim rękę i symbolicznym, znanym międzynarodowo gestem, wyraża swoją, nazwijmy to, dezaprobatę. Uderzyło mnie to, że wykonywanie tego gestu to było coś, co samemu zdarzało mi się kiedyś dość często robić i kiedy przyjrzałem się bliżej okazało się, że ci sami ludzie, którzy stoją wokół mnie na pierwszym zdjęciu, na tej fotografii stoją wokół faceta, który pokazuje faka. Czy Peterson uchwycił mnie, jak obrażałem Nirvanę? Wrzuciłem to zdjęcie do sieci i ktoś wysłał mi tę samą fotkę, ale zrobioną pod nieco innym kątem. Wtedy zobaczyłem już wyraźnie, że tak, to ja jestem tym dupkiem, który pokazuje palec Kurtowi. Skontaktowałem się z Petersonem, który, jak się okazało, zawsze myślał, że to przyjaciel Kurta, Dylan Carlson. Kiedy jednak przyjrzał się zdjęciu ponownie, zdał sobie sprawę, że rzeczywiście Carlson stoi obok mnie. Na tym koncercie, 25.02.1989 r. w Hub Ballroom, udało mi się złapać setlisty Nirvany i dwóch innych, występujących tej nocy, zespołów. Kiedy przeszukiwałem moją kolekcję, znalazłem setlisty Skin Yard i The Fluid, ale nie mogłem znaleźć listy Nirvany. Obawiam się, że mogłem ją wyrzucić podczas sprzątania garażu. Chciałbym móc powiedzieć, że pamiętam każdy najdrobniejszy szczegół tej nocy, ale prawda jest taka, że ​​bez zdjęć i nagrań wideo, wspomnienia mieszają mi się trochę z innym koncertem – na uniwersyteckim kampusie, który miał miejsce niecały rok później. Ten wieczór zapamiętałem głównie dzięki m.in.: skakaniu ze sceny podczas występu TAD, moim obawom o zostanie zmiażdżonym, słynnemu skokowi do dziś niezidentyfikowanego gościa w butach British Knights i panującemu chaosowi podczas finału koncertu.

Nirvana – UW Seattle Hub Ballroom 2/25/89, original poster, Karl’s Braun private archives
Photo credit: Charles Peterson
Photo credit: Charles Peterson

Nathan: 23 sierpnia 1990 roku zobaczyłem Nirvanę po raz pierwszy na żywo. To były wakacje przed rozpoczęciem studiów. Po raz pierwszy natomiast usłyszałem ich, gdy puścili Bleach w małym sklepie z deskorolkami w uniwersyteckim mieście Corvallis, w stanie Oregon. Pamiętam, że ta muzyka z miejsca mnie porwała, więc zapytałem o nią obsługę. Dzieciak pracujący na kasie powiedział mi, że sklep Happy Trails Records, znajdujący się tuż za rogiem, wyprzedaje za 1 dolara całe pudło błędnie wydrukowanych kaset Bleach. To  był jeden z najlepiej wydanych dolarów w życiu, przesłuchałem tę kasetę ze sto razy. Niedługo potem trafiłem na informację, że Nirvana zagra w Portland jako główny support Sonic Youth, podczas ich trasy Goo. Znajoma, która pracowała w tym samym sklepie muzycznym, w którym kupiłem Bleach, zaoferowała, że ​​może mnie zawieźć te 75 mil na północ, do Portland. Była nawet na tyle miła, że ​​zatrzymała się po drodze w Salem, aby zgarnąć jeszcze mojego kolegę i jednocześnie metalowego mentora – Arona, którego, swoją drogą w tym samym jeszcze roku, zaraziłem miłością do Nirvany. Lori podwiozła nas swoim Peugeotem do Melody Ballroom, znalazła parking i dołączyła do siedzącej pod klubem grupy ludzi, którzy w 1990 roku uchodzili za hipsterów. Aron i ja chcieliśmy zobaczyć Nirvanę, która w tym czasie zaczęła już grać. Weszliśmy do holu lokalu i zapytaliśmy bramkarza, czy moglibyśmy zobaczyć stoisko z koszulkami. Kupiłem nawet jedną (nadal ją mam zresztą), a potem, gdy nikt z obsługi nie patrzył, pognaliśmy przez bramę wprost na płytę i w głąb tłumu. Dlatego nie mam biletu z tego koncertu. Nigdy za niego nie zapłaciliśmy! Chociaż w tamtym czasie siedziałem mocno w muzyce Melvins, nie od razu zdałem sobie sprawę, że to Dale Crover krył się za bębnami tego wieczoru. Jako początkujący perkusista byłem zachwycony jego siłą, tempem i wydajnością. Ogólnie rzecz biorąc, Nirvana na żywo była dużo mocniejsza, dużo bardziej potężna, niż w ogóle mogłem się spodziewać. Popijając whisky z butelek na scenie wydali mi się tacy nihilistyczni. Ich riffy były masywne, ale nie było tam żadnych stereotypowych heavy metalowych klisz, w pułapki których hard rock miał tendencję wpadać przez całe lata 80-te. Nie było tu spandexu i lakieru do włosów, były tu po prostu ołowiane riffy grane przez jaskiniowców. W klubie było gorąco i zdecydowanie znajdowało się w nim więcej osób, niż wskazywałaby na to ilość sprzedanych biletów. Zwariowaliśmy, kiedy zespół zagrał Negative Creep. Po tym kawałku zagrali jeszcze jedną piosenkę i zeszli ze sceny. My natomiast wyszliśmy na zewnątrz, żeby nieco ochłonąć, dosłownie i w przenośni. Biedna Lori, była starsza od nas i przyjechała właściwie głównie po to, żeby zobaczyć Sonic Youth. Ale dla każdego z nas ponowne wejście do klubu w tym momencie oznaczało konieczność uiszczenia opłaty (około 11 USD). Aron i ja nie znaliśmy jeszcze Sonic Youth, a Lori była gotowa, by po prostu odpuścić i odwieźć nas do domu. Zawsze będę żałować, że przegapiłem to, co, jestem pewien, było niesamowitym występem i prawdopodobnie najlepszą szansą na zobaczenie Sonic Youth w ich transcendentnym momencie. Ale koncert Nirvany wstrząsnął mną też na tyle dogłębnie, że myślę, że jakoś mogę z tym żyć.

John: Po raz pierwszy usłyszałem Nirvanę po wydaniu ich albumu Bleach. Mój przyjaciel miał go na kasecie. Na żywo zobaczyłem ich jednak dopiero rok później, 22 września 1990 roku w Motorsports Intl. Garage, kiedy grali z Melvins, Dwarves i The Derelicts. Ten koncert był cholernie dobry, to było coś niesamowitego. Przyjaźniłem się z chłopakami z The Derelicts i zabrali mnie za kulisy do strefy VIP, żebym mógł oglądać występ między sceną a barierkami dla tłumu. Najbardziej żałuję, że nie zabrałem tego dnia  ze sobą aparatu.

Brian: Miałem kilku przyjaciół, którzy byli wielkimi fanami Nirvany i dzięki nim poznałem zespół. Prawdę mówiąc nie mam pojęcia, gdzie oni usłyszeli o Nirvanie, ponieważ było to jeszcze w ogóle przed wydaniem Bleach. Nie wiem, ile razy widziałem ich grających na żywo. Chyba z 10 razy? I prawdę mówiąc nie jestem pewien, gdzie zobaczyłem ich na żywo po raz pierwszy.

NIRVANA LIVE, RUNDA DRUGA  – PRE NEVERMIND

Matthew: Wydaje mi się, że widziałem Nirvanę jeszcze tylko jeden raz, w COCA w centrum Seattle, w sierpniu 1989 roku. Usłyszałem singiel Love Buzz, a potem Bleach, kiedy się ukazał, i z miejsca pokochałem te nagrania. Właściwie próbowałem ich zobaczyć w HUB Ballroom na początku 1990 roku, ale byłem zdumiony, że koncert został wyprzedany – wcześniej nie było problemów z tym, aby zobaczyć lokalne zespoły. Pamiętam, że byłem na imprezie na wyspie Whidbey pod koniec 1989 roku, gdzie ktoś puszczał z winyla  Bleach naprawdę głośno. Pomyślałem wtedy: „To jest nasza muzyka. To jest coś naprawdę jedynego w swoim rodzaju, wyjątkowego dla regionu PNW.”

Brian: Widziałem ich wiele razy, ale jest kilka koncertów, które wywarły na mnie szczególny wpływ. Jednym z nich był koncert w Tacoma (mieście na południe od Seattle), w klubie o nazwie Legends. Tego wieczoru Nirvana grała razem z the Melvins. Na wszystkich ulotkach Melvins byli headlinerami. Gdy dotarliśmy z grupą znajomych na koncert okazało się, że to oni grali przed Nirvaną. Jako że byłem wielkim fanem Melvinsów, wkurzyło mnie to. W tamtym momencie był to największy koncert Nirvany, jaki miałem okazję zobaczyć. Nigdy nie zapomnę, że gdy zespół wszedł na scenę i rozpoczęli występ kawałkiem Blew (pierwszym utworem na Bleach), już po pierwszych dźwiękach basu całe miejsce po prostu wybuchło. W ciągu 10 sekund na scenie znalazło się około 20 osób nurkujących w tłum. W tym momencie zdałem sobie sprawę, jaki to jest wspaniały zespół, gdy gra na żywo. Drugim koncertem, który szczególnie zapisał mi się w pamięci był ten podczas the Motorsports International Garage Show, gdzie zagrali razem z Melvins, The Derelicts i innymi. To był naprawdę świetny koncert, na którym zrobiłem coś, czego do dziś żałuję. Kurt rozwalił tamtej nocy gitarę i rzucił jej korpus w tłum, a ja i jakiś inny gość wspólnie go złapaliśmy. Walczyliśmy przez minutę lub dwie, aż uznałem, że nie ma co wdawać się w bójkę o tę zniszczoną gitarę i po prostu odpuściłem. Ech.

Nathan: Nirvanę ponownie zobaczyłem w letni wieczór 20 czerwca 1991 roku, ponownie w tym samym miejscu (Melody Ballroom). Dinosaur Jr. był headlinerem tego wieczoru. Tym razem przyjechałem wcześniej, z biletem już w ręku. Koncert ponownie był wyprzedany. Doug „Built To Spill” Martsch’s Treepeople wystąpił jako pierwszy. Byli całkiem w porządku. Nirvana rozpoczęła koncert od utworu Polly. Ogłosili ze sceny, że podpisali kontrakt z Geffen Records i wielu z nas wygwizdało tę wiadomość. Niezależnie od tego, dali niesamowity show. Centralnym punktem tego koncertu była rozszerzona wersja Love Buzz. Kurt wspiął się na bardzo wysoką kolumnę głośników i rzucił się w tłum, który nosił go dookoła, podczas gdy sekcja rytmiczna (w tym nowy perkusista Dave Grohl) cały czas grała. Kurt w końcu wrócił na scenę i zespół zakończył piosenkę w epicki sposób. To było naprawdę niesamowite. Utkwiło mi w pamięci to, jak głodny i energiczny był ten zespół, gdy grali jako support. Okazało się, że Dinosaur Jr. nie jest moją bajką tej nocy i z imprezy wyszedłem wcześnie. Dinosaur Jr. lawirowali pomiędzy łagodnymi, dźwięcznymi riffami a drażniącymi zmysły zniekształconymi sprzężeniami zwrotnymi gitar i miałem problem ze zidentyfikowaniem jakiejkolwiek muzyki pomiędzy tymi skrajnościami. Kiedy wyszedłem z Melody Ballroom, Novoselic i Grohl stali przy wyjściu, rozdając wejściówki na afterparty Nirvany. Nadal mam tę ulotkę, choć de facto się tam nie wybrałem. Przeszło mi przez myśl, aby podejść i porozmawiać z zespołem, skoro byli na tyle dostępni, ale byli zajęci rozmawianiem z dwiema dziewczynami w kabaretkach, więc postanowiłem im nie przeszkadzać.

John: Miałem to szczęście, że widziałem Nirvanę wiele razy, zarówno w Vancouver, w Kanadzie, jak i  w Seattle, ale niestety sfotografowałem ich tylko dwa razy. Byłem na tym owianym już złą sławą evencie Motorsports Garage, byłem także na koncercie 17 kwietnia 1991 roku w hotelu OK, gdzie po raz pierwszy zagrali Smells Like Teen Spirit, a następnie 16 września 1991 roku w sklepie Beehive Records, gdzie odbywała się impreza z okazji wydania Nevermind.

NIRVANA  – APRIL 17th 1991, OK HOTEL, SEATTLE. ALL-AGES SHOW.

John: Bardzo dobrze pamiętam te koncerty. Wieczór w OK Hotel był bez limitu wiekowego, a Seattle i lokalna scena muzyczna zaczynały zwracać już powszechną uwagę. Na tym koncercie pojawili się  „starsi” dyrektorzy wytwórni płytowych w garniturach, co było naprawdę dziwnym widokiem. Miejsce było absolutnie pełne i bardzo trudno było uzyskać dobre zdjęcia. Cały czas spędziłem za Kurtem przy jego wzmacniaczu. Widać mnie, kręcącego się tam z aparatem, na filmikach z koncertu zamieszczonych na YouTube. Nevermind release party w Beehive Records było zabawnym koncertem, ponieważ odbywało się w lokalnym sklepie muzycznym, na podłodze, bez sceny. Ponownie, miejsce było wypełnione po brzegi! Zdecydowanie mogę powiedzieć, że Kurt był tutaj już przytłoczony całą poświęcaną mu uwagą. Znowu można mnie znaleźć na filmach z tego eventu – gość w czapce bejsbolowej założonej tyłem, koszulce Butthole Surfers, z aparatem w ręku – to ja.

Brian: OK Hotel znajdował się około przecznicy od nabrzeża Puget Sound w centrum Seattle. Po drugiej stronie ulicy znajdowało się molo przy nabrzeżu (Pier 48) i tej samej nocy twórcy filmu Samotnicy nagrywali tam Alice In Chains – to, co później w filmie stało się scenami występów na żywo. Dało się więc wyczuć, że w mieście panuje już większy szum. W tym momencie Nirvana była już bardzo popularnym lokalnym zespołem, ale szczerze mówiąc, dla mnie był to po prostu kolejny koncert. Na tym etapie mojego życia – miałem 22 lata i chodziłem na mniej więcej 4-5 koncertów w tygodniu, dodatkowo  grałem także koncerty z własnym zespołem – było to po prostu kolejne wydarzenie, jedno z wielu. Kiedy Nirvana zaczęła grać tej nocy, można było wyczuć, że coś się zmienia. (Nie jestem pewien, ale to mógł być pierwszy raz, kiedy widziałem ich z Davem na perkusji). Tłum dosłownie oszalał. Zespół wydawał się być bardziej związany ze sobą, można było odnieść wrażenie, że stali się również bardziej profesjonalni, może nawet bardziej poważni. Poszedłem na ten koncert z około czwórką przyjaciół i kiedy wszyscy się potem spotkaliśmy, wszyscy byliśmy jednakowo oszołomieni tym, co właśnie zobaczyliśmy.

John: Gdy po raz pierwszy zagrali na żywo Smells Like Teen Spirit, zapamiętałem ją jako po prostu kolejną, nową piosenkę z ich setlisty. Właściwie byłem nią nieco rozczarowany. Ale patrząc wstecz powiedziałbym, że w tak małej sali, jaką było wnętrze OK Hotel, brzmiała  ona zdecydowanie lepiej niż w wersji, która finalnie znalazła się na Nevermind.

Brian: Jakie było moje pierwsze wrażenie, gdy usłyszałem Smells Like Teen Spirit w OK Hotel? Czy dało się wyczuć, że ta piosenka może być przełomowa? W 100% tak. Kiedy ja i moi przyjaciele zebraliśmy się przed OK Hotel po koncercie Teen Spirit był naszym głównym tematem rozmowy. Nikt z nas nie pamiętał, jak Kurt nazwał ten kawałek, zanim go zagrał, więc powtarzaliśmy rzeczy w stylu „ta nowa piosenka, którą grali, w której podciąga struny na gitarze i powtarza hej”. Tu ponownie, nie sądziliśmy, że będzie to piosenka nr 1, po prostu uważaliśmy, że była cholernie dobra.

NEVERMIND

Brian: Kiedy wyszło Nevermind, ja i moi przyjaciele słuchaliśmy tej płyty w kółko. Uwielbiałem ją. Każdy utwór jest tu po prostu niesamowity. Dziś nadal wracam do tych kawałków, ale już od dawna nie przesłuchałem tego albumu tak od deski do deski. Jeśli jakakolwiek piosenka z tego krążka  pojawi się w radiu, zawsze jej słucham i się nią cieszę, ale nie wiem, ile lat minęło, odkąd sam z siebie włączyłem Smells Like Teen Spirit.

Nathan: Jesienią 1991 roku mieszkałem w akademiku w Eugene, w stanie Oregon. Mój współlokator kupił kasetowy singiel Enter Sandman Metalliki. Szybko stawało się dla mnie jasne, że wszystkie moje ulubione zespoły podpisywały kontrakty z dużymi wytwórniami i łagodziły swoje brzmienie, aby było ono bardziej przystępne dla masowego odbiorcy. Chociaż bardzo wyczekiwałem Nevermind, byłem, jeśli chodzi o entuzjazm, dosyć ostrożny. Znalazłem płytę promocyjną ze złotym stemplem za 5 dolarów w koszu z nowościami w sklepie House of Records. Prawdopodobnie był to jeden z puli pierwszego tysiąca wydanych egzemplarzy. Mając jednak w pamięci niedawne rozczarowanie Czarnym Albumem Metalliki, postanowiłem nie kupować kota w worku. Poprosiłem sprzedawcę w sklepie muzycznym, aby umieścił płytę w odtwarzaczu. Ludzie zaczęli tłoczyć się wokół, pytając, czy mam zamiar ją kupić. Po wysłuchaniu kilku utworów pokręciłem nosem i zaprosiłem do zakupu każdego, kto ma ochotę słuchać takiego sprzedającego się rocka. Jest to jedna z decyzji, której od dawna żałuję. Nie tylko byłby to teraz niesamowicie wartościowy album, ale może, co ważniejsze, gdybym faktycznie go posiadał, dałbym mu większą szansę, by dostał się pod moją skórę. Zamiast tego, wyparłem się tej płyty i w pewnym sensie nadal jestem do niej nastawiony na nie.

Matthew: Jesienią 1991 roku odbyłem długą podróż do Europy, Afryki Północnej i Turcji. W Bodrum  spotkałem młodego Amerykanina z Waszyngtonu. Gdy usłyszał, że jestem z Seattle zapytał od razu: „Słyszałeś nowy album Nirvany? Będą wielcy!” Nie słyszałem jeszcze tej płyty, ponieważ byłem w trasie, ale pamiętam, że pomyślałem: „Nie ma mowy żeby aż tak się wybili”. W drodze powrotnej z podróży zatrzymałem się u Johnny’ego Sangstera (znanego muzyka i producenta z Seattle, który mieszkał w tym czasie w Danii), gdzie on i jego duńscy przyjaciele rozmawiali o Nevermind. Znowu jeden z Duńczyków powiedział: „Oni będą wielcy”, a ja znów pomyślałem: „Nie ma szans!”. Rzecz jasna, kupiłem Nevermind i pokochałem tę płytę. Nadal uważam, że zawiera najlepsze utwory z całej dyskografii zespołu. Pamiętam, jak usłyszałem w radiu Smells Like Teen Spirit (oczywiście!), zanim kupiłem album. I chociaż podobał mi się szybszy, bardziej melodyjny styl, pomyślałem też, że produkcja jest nieco zbyt wygładzona. Nadal chciałbym, żeby zrobili to w bardziej surowym remiksie. Niemniej, te utwory i ich wykonanie są kapitalne, a płyta dziś nadal się broni. Wciąż jednak zastanawiam się, jak bardzo wówczas myliłem się, co do ich szans na sukces.

Photo credit: John Leach

„NIRVANA BĘDZIE WIELKA? NIE MA MOWY!”

John: Pamiętam, że polubiłem ich muzykę po usłyszeniu singli na składankach Sub Pop oraz po przesłuchania albumu Bleach, ale ani przez chwilę nie sądziłem, że staną się tak wielkim fenomenem. Wydaje mi się, że wszyscy myśleli, że będą po prostu kolejnym popularnym undergroundowym zespołem wyprzedającym koncerty w małych i średnich salach.

Brian: Dzięki znajomym, którzy zapoznali mnie z Nirvaną, kupiłem Bleach od razu, gdy tylko wyszedł. Płyta bardzo mi się spodobała, ale nie uważałem, żeby było to coś bardziej wyjątkowego niż nagrania innych zespołów z tamtego okresu. W ciągu kolejnych kilku miesięcy słuchałem tego coraz więcej i więcej i w końcu naprawdę pokochałem ten album, ale w tamtym momencie w życiu bym nie powiedział, że Nirvana będzie zespołem dużej wytwórni. Nie sądziłem, że będą wielcy. Myślałem, że mogą dotrzeć tam, gdzie byli Melvins – będą wyprzedawać średniej wielkości kluby, zarabiać na graniu i utrzymywać się z niego, ale nigdy bym nie pomyślał, że będą numerem 1 Billboardu.

Nathan: Oczywiście nie miałem pojęcia, że ​​na wpół lokalny, kultowy zespół, który mnie zauroczył, stanie się brzmieniem pokolenia. Byłem wtedy młody, miałem 16-18 lat i było to zbyt bezprecedensowe zjawisko, aby większość z nas mogła to przewidzieć. Jako dorosły i żyjący z grania muzyk cieszę się z ich sukcesu. Ale w tamtym czasie naprawdę niepokoiło mnie to, że tak wielu ludzi myślało, że Nevermind to ich debiut i że wiele osób wymawiało „Ner-vawnw” zamiast „Ner-vanna”, tak jak sama grupa śpiewała to na Bleach. A potem do tego wszystkiego doszedł jeszcze fakt, że musiałam pozbyć się wszystkich moich flanelowych koszul, które były tanie, solidne i ciepłe. Coś, co w czasach gdy dorastałem nosili wszyscy, bo było ekonomiczne i bardzo praktyczne, stało się nagle modą, wyznacznikiem trendów. Wcześniej mogłem kupić 12 koszul za 1 dolara, teraz w sklepie z używaną odzieżą 1 koszula kosztowała 4,99 $.

Matthew: Nigdy, za nic w świecie, nie spodziewałem się, że Nirvana stanie się tak wielka i byłem szczerze zdumiony, kiedy to się stało. Cieszyłem się oczywiście, kiedy podpisali kontrakt z Geffen Records, ale nigdy nie sądziłem, że osiągną tak ogromny sukces. Pamiętam, jak czytałem wywiad z nimi w ostatnim numerze Seattle’s Backlash Magazine, na początku 1991 roku, w którym kpili z całego środkowoamerykańskiego wsparcia dla wojny w Zatoce Perskiej. Całkowicie się z nimi zgadzałem, ale pamiętam, że pomyślałem wtedy: „Oni są zbyt dziwni i zbyt uczciwi, żeby kiedykolwiek stać się wielkimi gwiazdami.” Zgadzałem się z ludźmi, którzy myśleli, że mogą stać się takim drugim Sonic Youth – dużym undergroundowym zespołem, który może sprzedać 100 000 kopii każdego albumu, ale nigdy nie będzie zespołem mainstreamowym. Pamiętam jak ukazał się singiel Sliver i spodobał mi się ten nowy, bardziej melodyjny i zorientowany na piosenkę kierunek, ale nadal nie sądziłem, że to zaprowadzi ich gdziekolwiek dalej.  (Właściwie na ten temat  w numerze The Rocket ze stycznia 1990 r. został nawet opublikowany list ode mnie, w którym bronię zespołu Pure Joy przed oskarżeniami o próbę „brzmienia jak Nirvana”, wskazując, że Pure Joy przyjął głośniejsze i bardziej zniekształcone brzmienie zanim ktokolwiek słyszał o Nirvanie i gdzie wskazuję, że Nirvana staje się bardziej melodyjna, więc może to właśnie Nirvana jest  pod wpływem zespołów takich jak Pure Joy, a nie odwrotnie). Wróciłem do Seattle pod koniec 1991 roku. Pamiętam dokładnie, jak  płynąłem promem na wyspę Lopez, gdzie mieszkają moi rodzice. Był piątek i kupiłem egzemplarz Seattle Times (a może był to Seattle Post-Intelligencer?), żeby przejrzeć dział rozrywki weekendowej. Na okładce gazety było napisane wielkimi literami: „Czy Nirvana trafi na pierwsze miejsce?”. Pomyślałem: „Pierwsze miejsce na liście Northwest?”. Dosłownie nie mogłem zrozumieć, że może chodzić o pierwsze miejsce na liście przebojów Billboard. Gdy otworzyłem sekcję i przeczytałem coś w stylu: „Dangeorus Michaela Jacksona wciąż jest numerem 1, ale wygląda na to, że Nevermind przebije go w przyszłym tygodniu”, byłem absolutnie zdumiony. Wciąż pamiętam, jak siedziałem przy stole na promie z szeroko otwartymi ustami. Czułem, że cały świat wywrócił się do góry nogami. Nie mogłem uwierzyć, że jeden z tych dziwnych, fajnych, małych, lokalnych zespołów najwyraźniej będzie miał najlepiej sprzedającą się płytę w kraju. Byłem zachwycony, ale też totalnie zszokowany. Siedziałem w undergroundowej amerykańskiej scenie od połowy lat 80-tych (i nie tylko w zespołach z regionu PNW) i byłem pewien, że ten rodzaj muzyki, który tak kochałem, nie ma szans przebicia. Pomimo całego szoku, mogę szczerze powiedzieć, że byłem podekscytowany tym, że po tylu latach złej muzyki mainstreamowej, która zdominowała dekadę lat 80., popularną muzyką stawało się to, co sam uznawałem za dobre, wartościowe i szczere.

The flyer of No More Wars anti-Gulf War benefit show on January 18, 1991 at the Evergreen State College Library 4300 in Olympia, Washington.

NIRVANA LIVE, RUNDA TRZECIA  – POST NEVERMIND

Nathan: Widziałem ich po raz trzeci (i ostatni) w październiku 1991 roku w obecnie zburzonym już Fox Theater w Portland. Lokalny zespół Sprinkler wystąpił jako pierwszy. Jednak to kolejny energiczny support, w wykonaniu Mudhoney, totalnie skradł show tej nocy. Ktoś w młynie pod sceną, kto nawet na mnie nie patrzył, przywalił mi pięścią w twarz. Wylądowałem trzy rzędy dalej na czyichś kolanach z zakrwawioną wargą i uśmiechem. Występ Nirvany, który nastąpił później, był dramatycznie słaby w porównaniu z pozostałymi dwoma, które widziałem; na scenie były ironiczne tancerki go-go (à la Wham) i maszyny do baniek mydlanych. Teraz rozumiem, że to był autoironiczny żart – odwołujący się do tego wielkiego sukcesu, który odnieśli – ale wtedy tego nie rozumiałem. Spędziłem cały program, obrzucając ich wyzwiskami  i krzycząc: „Pieprzyć was, korporacyjne dziwki!” W ogólnym ujęciu miałem wrażenie, że byli dość  apatyczni jako headlinerzy. Pomyślałem, że nie chcę ich takich więcej oglądać. Mogłem zobaczyć ich jeszcze raz, na trasie In Utero, ale odpuściłem oglądanie zespołu w zbrojowni na 6000 miejsc. Kolejny duży błąd, bo kilka miesięcy później Kurt odszedł.

Brian: Poszedłem na koncert w moje urodziny, 31 października, do klubu Paramount. To ten słynny, później wydany koncert Live Tonight, sold out. Czy  to się tak nazywało? Nie pamiętam już. Ale pamiętam, że był to niesamowity koncert. Niestety wydaje mi się, że był to też ostatni raz, kiedy ich widziałem na żywo.

Karl: Większość fanów Nirvany widziała Unplugged i Live na koncertach Paramount. I chociaż ja Unplugged widziałem tylko na YouTube, byłem jednym z 2000 szczęśliwców, którzy zdobyli bilety na koncert Live, w Halloween, 1991 roku. Kupiłem dwie wejściówki za 10 $ w dniu, kiedy pojawiły się w sprzedaży, w Cellophane Square Records. I dobrze się stało, że udało mi się je dostać, ponieważ cena w noc koncertu, pod klubem Paramount, była osiem razy wyższa (jeśli w ogóle ktoś swój bilet sprzedawał). Gdyby chcieli zmienić miejsce, z łatwością mogliby tego wieczoru obsadzić ponad 10 000 miejsc w Seattle Center Coliseum. Tego lata właśnie ukończyłem Uniwersytet Waszyngtoński, kręciłem się, rozwoziłem pizzę i starałem się zdobyć wystarczająco dużo pieniędzy, by móc podróżować za granicę. W noc koncertu, razem z dziewczyną, z którą ówcześnie się spotykałem, wypiliśmy razem kilka drinków po drugiej stronie ulicy w Cloud Room (barze na najwyższym piętrze hotelu Camlin). Na koncert dotarliśmy na koniec występu Bikini Kill, ale ja właściwie chciałem być tam głównie i tak dla Mudhoney. Ci byli jak zwykle surowi i po prostu świetni, a my po ich secie wróciliśmy na swoje miejsca. Podczas przerwy wpadliśmy na kilku innych przyjaciół, którzy zeszli ze swoich balkonowych miejsc i usiedli z nami w połowie drogi od sceny. Nirvana zaczęła od JDWMFAS, zanim zaczęła się rozkręcać. Byłem trochę rozdarty, czy zostać na miejscu z moją dziewczyną, czy może udać się pod samą scenę. Dana to zauważyła i dała mi sygnał: „Idź śmiało i później się złapiemy”. Obszar płyty pod sceną  był już całkowicie zapełniony. W przypadku niektórych koncertów w Moore lub Paramount pracownicy nie pozwalali ludziom wstawać z miejsc, ale tu po prostu nie było sposobu, aby odeprzeć ten napływ, starali się więc jedynie powstrzymać ludzi przed wspinaniem się zbyt wysoko na scenę. Na tej z kolei znajdowali się nie tylko Kurt, Chris, Dave, ale też dwie tancerki go-go i paru kamerzystów, którzy filmowali przedstawienie. Po ukończeniu Drain You zagrali School – piosenkę, która w tamtym czasie była znacznie lepiej znana publiczności niż większość innych utworów na Nevermind. W tym momencie przebiłem się już pod samą scenę i wszystko było tam tak szalone, jak można się było spodziewać. Jeśli widziałaś DVD z koncertu, wiesz, że zespół był w szczytowej formie. Ochrona nie była zbyt dupkowata. Ludzie byli podnoszeni i wrzucani w kierunku sceny, a bramkarze spokojnie ich odprowadzali. To był niesamowity wieczór. Nirvana zagrała piosenki ze wszystkich swoich głównych albumów. Zlany potem od stóp do głów spotkałem się z Daną i ruszyliśmy w drogę powrotną do domu, do dzielnicy uniwersyteckiej. Wtedy występ w Paramount był tylko kolejnym koncertem jednego z lokalnych zespołów, ale z perspektywy czasu śmiało mogę powiedzieć, że było to coś znacznie więcej. Po tym, jak przez kilka lat widywałem ich grających na kampusie uniwersyteckim lub w małych salach koncertowych, dziwnie było zobaczyć, jak występują teraz w roli headlinera. Myślę, że wszyscy w końcu wtedy zdali sobie sprawę, jak bardzo są wyjątkowi. Gdy widziałem ich rok później w Coliseum, a także gdy miałem szczęście obejrzeć godzinną próbę dźwięku podczas koncertu Live and Loud 93 w Pier 48, to po prostu nie było już to samo. Byli teraz międzynarodowym fenomenem, a nie jednym z lokalnych zespołów. Mniej niż sześć miesięcy po obejrzeniu próby, gdy byłem w pracy, kolega powiedział mi, że Kurt się zabił. Poczułem się jakbym dostał szybki, mocny cios w brzuch. Mój tata zmarł kilka miesięcy wcześniej, więc chyba dlatego też przeżyłem śmierć Kurta trochę bardziej, niż gdyby to była po prostu jakaś inna znana postać. W 2016 roku w końcu obejrzałem DVD Live at Paramount – 25 lat po obejrzeniu tego koncertu na żywo i byłem niesamowicie zdumiony. Ta noc jest świadectwem tego, jak doskonali byli, zanim dopadła ich presja, sława i narkotyki. Nie mogłem odnaleźć siebie w tłumie, na nagraniu, ale wciąż mam odcinek biletu z tego koncertu i wspaniałe wspomnienia.

NIRVANA  – EPILOG:

Matthew: W przeciwieństwie do innych starych fanów Nirvany z późnych lat 80-tych, nigdy nie zwróciłem się przeciwko nim. Byłem całkowicie zdezorientowany i zniesmaczony tym, jak szybko cały grunge’owy boom został całkowicie zniekształcony i skomercjalizowany, ale postrzegałem Nirvanę jako zespół, który zrobił to wszystko na własnych warunkach i bardzo szanowałem ich za to.

Właściwie stałem się większym fanem Nirvany w 1993 roku. Częściowo wtedy właśnie, ponieważ moja przyjaciółka Kim obcięła i pofarbowała moje włosy w sposób, który sprawił, że niektórzy mylili mnie z Kurtem, co jest dziwne, bo zupełnie nie jesteśmy do siebie podobni. Przede wszystkim jednak dlatego, że byłem podekscytowany, słysząc, że ich następną płytę wyprodukuje Steve Albini – wydawało się, że tym zabiegiem celowo sprzeciwiali się komercjalizacji grunge’u. Pokochałem totalnie In Utero, kiedy tylko wyszło. Wersy takie jak „To nie ma nic wspólnego z tym, co myślisz, jeśli w ogóle myślisz”, zinterpretowałem jako atak na tę machinę ekscytacji, poruszenia i szumu, jakie ogarnęły świat po premierze Nevermind, oraz jako afirmację ideałów muzyki undergroundowej. Te rzeczy sprawiły, że utożsamiałem się z Kurtem. Dla mnie reprezentował kogoś, kto był zdeterminowany, aby pozostać wiernym oryginalnej wizji kontrkultury DIY z lat 80-tych.

Jesienią 1993 roku przeprowadziłem się do Azji, poniekąd w pogoni za przygodą, ale częściowo z powodu rozczarowania tym, jak bardzo podziemna kultura, w której byłem zanurzony przez lata, została zniekształcona. Chciałem, aby pojawiła się nowa kontrkultura i świętowałem Nevermind jako mały triumf, ale okazało się, że wszystko potoczyło się tak potwornie odmiennie od tego, co sobie wyobrażałem i na co miałem nadzieję.

Nigdy nie zapomnę wiadomości o śmierci Kurta. Jadłem śniadanie w kawiarni w Chiangmai w Tajlandii, gdzie mieszkałem, i rozmawiałem z Brytyjką, która usiadła przy moim stole. Kiedy konwersowaliśmy, kątem oka zobaczyłem nagłówek artykułu leżącej na stole gazety… po czym nagle wszystko po prostu zamarło. Nie mogłem wydobyć z siebie słowa. Pamiętam, że dziewczyna wydawała się ogromnie zaskoczona tym, jak ​​osoba, z którą przed chwilą rozmawiała, nagle całkowicie zmieniła swoje zachowanie. Prawdopodobnie wyglądałem, jakbym właśnie zobaczył ducha. Ta biedna kobieta pomyślała pewnie, że ​​powiedziała mi coś naprawdę złego, że jakoś mnie może niechcący obraziła.

W pewnym sensie, zobaczenie tego nagłówka było dziwnym powrotem do tego, kiedy zobaczyłem nagłówek o Nevermind szykującym się do zdobycia numeru #1 listy Billboard. To już drugi raz, kiedy artykuł o Nirvanie zdołał odebrać mi mowę, tym razem niestety wydźwięk tego wszystkiego był zupełnie inny. Był to oczywiście niezwykle szokujący i smutny moment dla fanów Nirvany na całym świecie. Nigdy nie obwiniałam Kurta, bo wiedziałam, że bardzo cierpi, ale gdzieś tam, jednak, nadal było to dla mnie trochę jak poddanie się, koniec snu.

A jednak oto jesteśmy, 30 lat po Nevermind, i wciąż o tej płycie mówimy, tak jak wciąż mówimy o Sgt. Peppers lub Never Mind the Bullocks. Ostatecznie, wydaje mi się, że wpływ tej płyty, jak i samej Nirvany, dziś przesłania nawet ten szok po śmierci Kurta, jaki wówczas wszystkich ogarnął. Na końcu to muzyka stała się tym, co najbardziej zapisało się w naszej pamięci.

Photo credit: John Leach

OGÓLNOŚWIATOWA GORĄCZKA SEATTLE – CO WŁAŚCIWIE, DO DIABŁA, SIĘ TU WYDARZYŁO?

Nathan: Myślę, że pop lat 80. stał się tak wygładzony, nadprodukowany i przeładowany elektronicznymi klawiszami, że ludzie w naturalny sposób zaczęli skłaniać się ku pozornie organicznej, rodzimej, pozbawionej fanaberii scenie, takiej jak grunge z Seattle. Ironia polega oczywiście na tym, że gdyby wielkie wytwórnie, takie jak A&M, DGC, Atlantic i inne, nie zostały tu zaangażowane, większość osób na świecie i tak nigdy by nie usłyszała tej muzyki. Myślę, że TAD był jednym z najlepszych zespołów tamtego okresu, ale oczywiście MTV nie miało dla nich do zaoferowania tyle dobrego marketingu, ile mogli dać lepiej wyglądającym grupom jak np. Soundgarden.

John: Myślę, że może być tak, że Seattle znajduje się na tyle daleko w północno-zachodniej części Stanów Zjednoczonych, że niewiele osób odwiedzało ten obszar, dla większości ludzi to miejsce wydawało się dzikie, obce, niezbadane, a więc i tym samym fascynujące. Moim zdaniem eksplozję muzyki alternatywnej zapoczątkowało Jane’s Addiction, ale ludzie byli zmęczeni muzyką z Los Angeles. Seattle miało w sobie coś bardziej chropowatego, coś innego. W tym okresie we wczesnych latach 90. czuć było to coś w powietrzu. To wszystko kipiało tu, buzowało. I wtedy świat się o tym dowiedział i nic już nigdy nie było takie samo. Szczerze mówiąc, według mnie… cała ta sprawa z grungem była przeceniana przez wszystkich. Teraz modne było noszenie flanelowych koszul, podartych dżinsów i ciężkich butów. Wcześniej było to naturalne, ponieważ funkcjonalność zawsze była tu  ponad modą. Dodatkowo, nikt nie miał pieniędzy, więc wszyscy ubieraliśmy się w sklepach z używaną odzieżą. Nagle ceny tej odzieży podskoczyły kilkukrotnie. Seattle, jeszcze przed wielkim boomem, nabrało już trochę rozpędu dzięki Soundgarden, The Screaming Trees, The Accused, 7 Year Bitch i kilku innym zespołom na alternatywnej scenie undergroundowej. Lokalna scena muzyczna miała kilka poważnych „wzlotów” i jeszcze więcej poważnych „upadków” i myślę, że to nic dziwnego, że tak szybko się wypaliła. Przeprowadziłem się do Austin w Teksasie w 2011 roku. We wrześniu tego roku odwiedziłem Seattle i miasto wydaje mi się dziwne. Gdyby nie moi wieloletni przyjaciele, nie jestem pewien, czy miałbym powód, aby jeszcze tu wracać. Ale patrząc wstecz, na cały tamten okres i to, czego mogłem doświadczyć, odczuwam jednocześnie podekscytowanie, smutek i wdzięczność, które zmieszane z całą masą niesamowitych wspomnień, sprawiają, że właściwie trudno mi to wszystko ubrać w słowa. Ostatecznie, jestem niezmiernie szczęśliwy, że mogłem być częścią tego wszystkiego.

Brian: Urodziłem się i wychowałem w Seattle. Byłem w zasadzie w tym samym wieku, co wszyscy ludzie w tych zespołach. Waszyngton był postrzegany jako stan wiejski, znane grupy zazwyczaj nie koncertowały w Seattle. Tu na miejscu z kolei – nawet gdy ktoś chciał grać na gitarze, nigdy tak naprawdę nie myślał, że będzie na tym zarabiać. Żaden z tych zespołów nie starał się więc zaimponować nikomu, poza własnymi przyjaciółmi. Tworzyło się tu to, co wychodziło prosto z  serca. Nie było ingerencji, nie było kombinowania, kalkulacji. To była naprawdę szczera muzyka, z którą ludzie mogli się utożsamiać. Skąd wziął się ten wielki boom na Seattle?  Zanim grunge się pojawił, wszystko w przemyśle muzycznym było cholernie fałszywe. Hair Metal upadł. Ludzie chcieli prawdziwej muzyki, szczerej muzyki… i Seattle ją dostarczyło.

About Zeen

Power your creative ideas with pixel-perfect design and cutting-edge technology. Create your beautiful website with Zeen now.

Więcej wpisów
Rozen. Fot. Wiktor Franko
Rozen: „Gdybym nie grał folku, pewnie w ogóle nie robiłbym muzyki (wywiad)